الهام در خواب
برخی نظریهپردازان در علم تعبیرخواب به جنبهی الهامگونهی خواب، اعتقادی ندارند و تمامی رویاها را زاییده آرزوها یا دغدغه و نگرانیهای بینندهی خواب میدانند. البته این نظریه با روح مذهبی و اعتقادی دینداری در تضاد است زیرا تمام ادیان الهی به جنبه الهامگونهي برخی خواب ها تاکید دارند. علاوه بر این موضوع، توجه به این واقعیت مهم است که در تاریخ بشریت بارها پیش آمده که برخی رویاها الهامبخش اختراعات و ايدههاي مهم بودهاند و یا خیلی اوقات، یک رویای روشن با مفاهیم جدید و خلاقانه منبع الهام هنرمندان و نویسندگان بوده است که تمام این واقعیات مستند شده تاريخی به نحوی روی جنبهی الهامآمیز رویا دیدن صحه میگذارد به طور مثال "ونسان ونگوگ" -نقاش هلندی- طبق گفتهی خودش اکثر سوژه های نقاشی خود را قبلا در رویاهایش دیده و سپس نقاشی کرده بود. از دیگر ايدههاي الهام گرفته از خواب می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ماجرایی که باعث شد «مری شلی» كتاب فرانکشتاین را بنویسد بسیار جالب است؛ شبی مری به همراه چند نویسنده دیگر در قصر شاعر و نویسندهی مشهور، «لرد بایرون»، مهمان بودند. لرد بایرون پیشنهاد داد همگی دستبهقلم شوند تا مشخص شود چه کسی میتواند بهترین داستان ترسناک را بنویسد. بعد از روزها فکرکردن، شبی مری شلی خواب جوان دانشمندی را میبیند که موجود ترسناکی در آزمایشگاهش را با استفاده از قطعات بدن مردگان ساخته است. با این رؤیا ذهن مري جرقهای ميزند و دست بهكار نوشتن فرانکشتاین میشود که یکی از معروفترین داستان های ترسناک است که تا به حال به نگارش درآمده و دهها فیلم و نمایش نامه های مختلف از آن ساخته شده است.

در قلب علم شیمی، عناصر آن قرار دارند. تا قبل از جدول تناوبی، شیمی یک وصلهبندی پراکنده از مشاهدات و اکتشافات راجع به عناصر بود. مندلیف -دانشمند روس- با خود فکر میکرد که اگر بتواند روشی برای دستهبندی منطقی عناصر پیدا کند، آنها چه چیزی را برای او آشکار خواهند کرد. یک روز که در حال فکر کردن به این مساله بود، پشت میز خود به خواب رفت. او بعدها نوشت: "من در خواب یک جدول دیدم که همه عناصر به شکلی مناسب سر جای خود قرارگرفته بودند. زمانی که بیدار شدم، آن را به سرعت بر روی یک تکه کاغذ نوشتم." بعد از این خواب فقط دو هفته طول کشید تا مندلیف ارتباط بین خواص و وزنهای اتمی عناصر را به صورت جدول تناوبی چاپ کند.

«نیلز بور» فیزیکدان دانمارکی و برنده جایزه نوبل فیزیک، طبق گفتهي خودش با دیدن یک خواب شفاف و الهامبخش موفق به ارائه مدل اتم شد. یک بار که او در حال چرت زدن بود، در رویای خود الکترونهای اتم را به صورت سیاراتی دید که با رشتههایی به یکدیگر متصل شده و به دور هسته که مانند خورشید در مرکز قرار داشت، در حال چرخش بودند. او بعد از بیدار شدن از این خواب، توانست حرکت الکترون ها را تجسم کرده و برای اولین بار مدل اتم را به صورت منظومه شمسی ارائه کند که از مدلهای ارائهشدهي سابق با واقعیات مشاهده شده تطابق بیشتری داشت.

نظریه ی نسبیت «آلبرت انیشتین» یکی از مهمترین ایدههایی است که منبع الهام آن یک رویا بوده است. انیشتین در این خواب در حال عبور از مزرعهای در کوهستان آلپ با گاوهایی در حال چرا مواجه میشود که در میان حصارهای الکتریکی قرار گرفتهاند. دهقان جریان الکتریکی حصارها را وصل میکند و صحنه هایی که دهقان و انیشتین از واکنش و حرکت گاوها میبینند، کاملا متفاوت است و آنها راجع به این مساله کلی جروبحث میکنند. وقتی انیشتین از خواب بیدار میشود به درک این موضوع جالب میپردازد که یک اتفاق یکسان از زوایای گوناگون میتواند متفاوت باشد و از اینجا بود که نظریه ی نسبیت شکل گرفت.

تا سال ۱۹۵۳ میلادی، دانشمندان علی رغم گردآوری اطلاعات فراوان راجع به DNA ، هنوز تصوير واضح و مشخصی از شکل و ساختار آن نداشتند تا آنکه رویای دکتر «جیمز واتسون» توانست کلیدی برای این معما ارائه کند. البته برای این رویا دو نقلقول وجود دارد. در یکی از آنها، دکتر واتسون خواب دو افعی درهم پیچیده میبیند که به طور سر و ته قرار گرفتهاند. در نقل قول بعدی که از افراد دیگر روایت شده، رویای او در مورد یک پلکان دوطرفه باعث میشود او به فکر بیفتد که ساختار DNA میتواند به صورت مارپیچی دوگانه باشد که بعدها با بررسی بیشتر مشخص شد این فرضیه مطابق با واقعیات علمی است و به این ترتیب به یک کشف علمی مهم منتهی گشت.

آثار هنری متعددی از خواب دیدن خلق شدهاند که یکی از آنها رمان پرفروش Twilight یا «گرگ و میش» است. این داستان از طریق یک خواب در ذهن «استفانی میر» نویسندهی آن شکل گرفت. میر درباره ی خواب خود میگوید: «من پسر و دختری را در یک چمنزار دیدم. پسر با پوستی درخشان و دختر یک انسان عادی بود و آنها با هم صحبت میکردند. پسر که یک خونآشام بود، سعی داشت به دختر توضیح دهد که تا چه حد دوستش دارد اما در عین حال تا چه اندازه میخواهد او را بکشد». این داستان بعدها تبدیل به مجموعه فیلمی شد که بیش از ده ها میلیون دلار فروش کرد.